Holland

Rudolf is tegen wil en dank boekhouder om rond te komen. Hij ervaart het kantoor waarin hij werkt als een ware gevangenis. Zijn collega's maken hem continu belachelijk, voornamelijk om zijn misvormde lichaam. Rudolf is namelijk heel erg klein. Toch weet hij de spot en zijn ongeluk te doorstaan en wanneer er een brief binnenkomt weet Rudolf zelfs van zijn leven een avontuur te maken. In 'De kleine Rudolf' heeft van der Leeuw een gevoelig en kwetsbaar karakter gecreëerd die bovenal een grote dromer is. Het boek is één van de bekendste boeken van de auteur en het wordt tot de klassiekers van de twintigste eeuwse Nederlandse letterkunde gerekend.Aart van der Leeuw (1876-1931) was een Nederlandse schrijver van romans en prozagedichten. Na een moeizaam opleidingstraject op het gymnasium en de studie rechten, werkte van der Leeuw een tijd lang als chef de bureau bij een verzekeringmaatschappij. Toen zijn maatschappelijke carrière echter een kwelling werd verschoof van der Leeuw zijn tijd een aandacht naar het schrijven en het vioolspel. Hoewel hij geen groot oevre heeft geschreven, worden zijn boeken 'Ik en mijn speelman' (1927) en 'De kleine Rudolf' (1930) gezien als klassiekers van de 20e eeuwse Nederlandse letterkunde. In 1928 heeft van der Leeuw de Van der Hoogtprijs toegekend gekregen door de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden.

Een bundel teksten van Theo Thijssen kan natuurlijk niet zonder verhalen over schoolkinderen. "Armenschool" is een wrang, realistisch verhaal, terwijl "Meneer zelf komt een uurtje" eerder de komische toer op gaat. De rest van de bundel bevat reisverslagen van de zeven congressen van de internationale Onderwijzers Federatie die Thijssen bijwoonde tussen 1926 en 1933. Minder bekend werk van de auteur van "Kees de jongen" dat vooral de fans zal bekoren.Theo Thijssen (Theodorus Johannes Thijssen, 1879-1943) was een Nederlands schrijver, onderwijzer en socialistisch politicus. Hij is onsterfelijk geworden door zijn creatie Kees de jongen, uit de gelijknamige roman. Het onderwijs was ontzettend belangrijk in zijn leven en dat merk je op elk van de 2.500 bladzijden die hij bij elkaar pende. Hij respecteert het kind als individu en weet de kinderlijke ervaring van de grotemensenwereld weer te geven in bitterzoet proza. Licht en humoristisch toont hij ons de wereld van de Amsterdamse jeugd, onderwijzers en vele anderen uit de vroege 20ste eeuw.

Het levensverhaal van Jacoba van Beieren is alles behalve alledaags. Jacoba was gravin van Zeeland, Holland en Henegouwen tussen 1413 en 1433. Nadat er een einde kwam aan haar derde huwelijk werd haar neef Filips aangewezen als voogd over haar en haar landen. Trouwen zonder toestemming van haar neef werd uitgesloten. Mocht ze toch stiekem trouwen, dan zou ze afstand moeten nemen van haar graafschap. In dit toneelstuk van de dichter en letterkundige Albert Verwey (1865-1937), wordt op poëtische wijze een beeld geschetst van het tragische leven van Jacoba van Beieren en haar heroïsche strijd tegen de machtige Filips de Goede.Albert Verwey (1865-1937) behoorde tot de Tachtigers, een revolutionaire groep schrijvers die aan het eind van de negentiende eeuw de Nederlandse literatuur opschudden. Naast dichter was Verwey ook een actief vertaler en letterkundige, al heeft hij nooit een wetenschappelijke opleiding afgerond.

Het vervolg op 'De gelukkige klas'.'Schoolland' vormt een tweeluik, samen met 'De gelukkige klas'. Beide boeken zijn geschreven in de vorm van een dagboek. Meester Staal vertelt over de kinderen in zijn klas en hoe hij hen, met pijn en moeite, voorbereidt op het leven. Soms lopen de ouders hem voor de voeten. Soms worden er heroïsche discussies gevoerd over wie mag overgaan, wie "verhoogd" mag worden, en wie niet. "Schoolland" blijft overeind omwille van de betrokkenheid van de auteur én als tijdsbeeld. We zien een vroeger Nederland, niet als in een zoete fantasie, maar de realiteit van moeizaam bevochten welvaart.Theo Thijssen (Theodorus Johannes Thijssen, 1879-1943) was een Nederlands schrijver, onderwijzer en socialistisch politicus. Hij is onsterfelijk geworden door zijn creatie Kees de jongen, uit de gelijknamige roman. Het onderwijs was ontzettend belangrijk in zijn leven en dat merk je op elk van de 2.500 bladzijden die hij bij elkaar pende. Hij respecteert het kind als individu en weet de kinderlijke ervaring van de grotemensenwereld weer te geven in bitterzoet proza. Licht en humoristisch toont hij ons de wereld van de Amsterdamse jeugd, onderwijzers en vele anderen uit de vroege 20ste eeuw.

'Majoor Frans' is een eigentijdse roman van A.L.G. Bosboom-Tuissaint over een eigenzinnige en onafhankelijke vrouw, Majoor Frans. De roman belicht het tragische liefdesverleden van Majoor Frans die als jongen werd opgevoed en opnieuw haar positie moet zien te bepalen binnen de gendernormen van haar tijd. Het boek werd al snel een groot succes en is vaak herdrukt. Hoewel Bosboom-Touissaint altijd heeft ontkend dat het boek is geschreven om een rol te spelen in de vrouwenemancipatie wordt het desalniettemin vaak gewaardeerd als een oproep voor een betere positie van de vrouw. Anna Louisa Geertruida Bosboom-Toussaint (A.L.G. Bosboom-Toussaint, 1812-1886) was een Nederlandse schrijfster en kent een groot oevre bestaande uit voornamelijk historische romans en novellen.A.L.G. Bosboom-Toussaint begon ooit als vertaalster van Franse boeken maar toen haar schrijfstijl werd ontdekt en ze positief werd belicht door het tijdschrift De Gids, kreeg Toussaint al snel erkenning en schreef ze het ene werk na het andere. De introductie van realistische en complexe karakters in de Nederlandse romans is aan haar toe te schrijven. Ze wordt gerekend tot één van de bekendste Nederlandse auteurs van de 19e eeuw en haar bekendste romans 'Majoor Frans' uit 1874 en 'Het huis Lauernesse' uit 1840 worden nog steeds veel gelezen. Ze was bevriend met belangrijke schrijvers en critici van de 19e eeuw en trad regelmatig in openbaar debat met hen. Dit was toendertijd uitzonderlijk voor een vrouwelijke schrijfster.

Het beveiligingsbedrijf van de half-IJslandse Laufey Gísladóttir wordt door een katholieke woongemeenschap in ’s-Heerenberg ingehuurd om het aangrenzende kerkhof te beveiligen tegen vandalisme. De bewoners vermoeden dat de indringers op zoek zijn naar een eeuwenoude schat, die op het terrein verborgen zou liggen.Laufey en haar collega Niels vermoeden echter dat er veel meer aan de hand is in het gasthuis, waar ooit een mysterieuze verdwijning heeft plaatsgevonden. Zou het wat te maken kunnen hebben met de ‘wittewieven’ die geregeld ’s nachts in de weilanden gezien worden? Terwijl Laufey de zaak onderzoekt, is tante Martha vastberaden om de schat zelf te op te graven. Daarbij stuit ze per ongeluk op iets onverwachts...

Nadat hij sprookjes en historische romans aan zijn pallet had toegevoegd, keerde Louis Couperus in 1901 terug naar het genre dat hem grote bekendheid had gegeven: de Haagse zedenschets. Centraal in het vierluik "De boeken der kleine zielen" staat de familie Van Lowe. In de rangen van deze familie vinden we een oud-burgemeester, een minister, een bestuurder in Indië. Ze bewegen zich in een gesloten milieu van exclusieve feesten... en vileine roddel. En te roddelen valt er, als Constance van Lowe vanuit Brussel naar Den Haag verhuist. Ze is in het gezelschap van haar echtgenoot, de man met wie ze haar ex-echtgenoot bedroog. Na een periode van ballingschap eist Constance haar plaats in de familie weer op. Maar het schandaal is nog lang niet verteerd. Tegelijk dreigt Constances huwelijk opnieuw uit elkaar te vallen.Louis Couperus (1863-1923) was een Nederlands romanschrijver, columnist en dichter. Hij is de auteur van verschillende onverwoestbare klassiekers: "Eline Vere" (een bestseller bij verschijnen), "Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan..." (verfilmd), "De stille kracht"... Hij woonde o.m. in Frankrijk en Italië en reisde de wereld rond. Of zijn romans zich nu afspelen in Den Haag of Djakarta, het heden of het oude Rome, het noodlot speelt altijd een grote rol. Couperus schreef in een meeslepende, emotionele stijl. Zijn verzameld werk bestrijkt vijftig boekdelen.

Tien jaar na de gebeurtenissen in het vorige deel, wonen de resterende leden van de familie Van Lowe op het domein van Baron Henri Van der Welcke. Machtsverhoudingen zijn veranderd, de kaarten herschud. Addi, de zoon van Constance en Henri, is nu het centrum van de familie, maar zijn huwelijk maakt hem niet gelukkig. Met tegenzin nemen we afscheid van een iconische Haagse familie, die symbool stond voor het decadente materialisme van de 19de eeuw. Couperus weeft kalm verder aan zijn web en leidt ons naar een bitterzoete finale, die van "De boeken der kleine zielen" een van zijn onbetwiste meesterwerken maakt.Louis Couperus (1863-1923) was een Nederlands romanschrijver, columnist en dichter. Hij is de auteur van verschillende onverwoestbare klassiekers: "Eline Vere" (een bestseller bij verschijnen), "Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan..." (verfilmd), "De stille kracht"... Hij woonde o.m. in Frankrijk en Italië en reisde de wereld rond. Of zijn romans zich nu afspelen in Den Haag of Djakarta, het heden of het oude Rome, het noodlot speelt altijd een grote rol. Couperus schreef in een meeslepende, emotionele stijl. Zijn verzameld werk bestrijkt vijftig boekdelen.

In dit tweede deel van "De boeken der kleine zielen" proberen zowel Constance van Lowe als haar man, baron Henri Van der Welcke, om aan hun uitgebloeide huwelijk te ontsnappen. Hun zoon Addy probeert met veel tact en intelligentie om zijn ouders bij elkaar te houden. Intussen raakt de familie Van Lowe in de problemen. De kinderen leiden allemaal aan een of andere neurose, terwijl het kapitaal van de familie zorgwekkend daalt. "De boeken der kleine zielen" is misschien Couperus’ meest monumentale werk. In totaal telt de reeks meer dan duizend bladzijden, maar dankzij de razendsnelle dialogen wordt het een onvervalste pageturner.Louis Couperus (1863-1923) was een Nederlands romanschrijver, columnist en dichter. Hij is de auteur van verschillende onverwoestbare klassiekers: "Eline Vere" (een bestseller bij verschijnen), "Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan..." (verfilmd), "De stille kracht"... Hij woonde o.m. in Frankrijk en Italië en reisde de wereld rond. Of zijn romans zich nu afspelen in Den Haag of Djakarta, het heden of het oude Rome, het noodlot speelt altijd een grote rol. Couperus schreef in een meeslepende, emotionele stijl. Zijn verzameld werk bestrijkt vijftig boekdelen.

De maskers vallen. De rijke Haagse familie Van Lowe is ten prooi aan het ene schandaal na het andere. Een zoon wordt verliefd op een prostituee, een andere zoon wordt gek, moord en zelfmoord schokken de Haagse society. In deel 3 van "De boeken der kleine zielen" krijgt Gerrit van Lowe het leeuwendeel van de aandacht; zijn ondergang behoort tot de sterkste passages die Louis Couperus aan het papier heeft toevertrouwd. Dit derde deel is ook het meest emotionele en dramatische. De familieroman ontaardt in een noodlotsopera.Louis Couperus (1863-1923) was een Nederlands romanschrijver, columnist en dichter. Hij is de auteur van verschillende onverwoestbare klassiekers: "Eline Vere" (een bestseller bij verschijnen), "Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan..." (verfilmd), "De stille kracht"... Hij woonde o.m. in Frankrijk en Italië en reisde de wereld rond. Of zijn romans zich nu afspelen in Den Haag of Djakarta, het heden of het oude Rome, het noodlot speelt altijd een grote rol. Couperus schreef in een meeslepende, emotionele stijl. Zijn verzameld werk bestrijkt vijftig boekdelen.

'Een Hollands drama' is het verhaal over Gerbrand, een rechtvaardige kruidenier, en zijn zwager Floris in het 19e eeuwse Haarlem. Beide raken verwikkeld in een strijd vanwege Floris' lichtzinnige en criminele gedrag, waarin Gerbrand zijn overleden broer herkent. In de koppige confrontatie met elkaar en de orthodoxie van het negentiende-eeuwse calvinisme gaan beide hun dood echter tegemoet.'Een Hollands drama' is geschreven in Van Schendel's 'Hollandse periode.' Naast boeken als 'Het fregatschip Johanna Maria' en 'de Waterman' wordt het tot één van Van Schendel's bekendste romans gerekend.De Nederlander Arthur François Emile van Schendel (1874 – 1946) was een schrijver die bekendheid verwierf met avonturenromans zoals 'Een zwerver verliefd' (1904). Zijn vroege romans zoals zijn avonturenromans hebben een sterk symbolistisch, neoromantisch karakter, wat opvallend is omdat het literaire klimaat in de negentiende eeuw het naturalisme aanhield. Later in zijn schrijverschap sluit hij hier enigszins bij aan door in een concretere en realistischer stijl te handhaven; 'Een Hollands drama' (1935) is hiervan een voorbeeld. Nooit deed hij overigens afstand van de thema’s die hem van meet af aan interesseerden: vrije wil en vrijheid, geluk en eenzaamheid, noodlot en toeval. Hoewel van Schendel overleden is in 1946, ontving hij voor 'Het oude huis' een jaar later postuum de (eerste) P.C. Hooft-prijs.

Op een regenachtige nacht in de indische bergen begaan een jonge man en vrouw een misdaad. De inmiddels oude individuen leven een schijnbaar rustig leven in Den Haag. Het wordt echter beheerst door de wroeging van hun oude wandaad die, hoewel lang geleden, toch onontkoombaar blijkt. Hun kleinkinderen zijn van plan om met elkaar te trouwen, maar is het huwelijk wel mogelijk in een familie met de last van het grote geheim van de twee oude mensen?Louis Couperus (1863-1923) is een van de belangrijkste auteurs uit de Nederlandse geschiedenis die voornamelijk bekend werd door zijn psychologische romans ‘Eline Vere’ (1889), ‘Noodlot’ (1890) en ‘De stille kracht’ (1900). In zijn romans, die tot op de dag van vandaag nog populair zijn en worden geprezen, schetst Couperus een realistisch beeld van wat er speelde in de Nederlandse samenleving aan het eind van de negentiende eeuw.Zo werd ‘De stille kracht’ verwerkt tot een televisieserie in 1974, die door miljoenen mensen werd bekeken. In 2015 maakte Ivo van Hove ook een interactieve theatervoorstelling van deze klassieker. Een ander werk, ‘Noodlot’, werd getransformeerd tot televisieserie met niemand minder dan Jeroen Krabbé, Walter van der Kamp, Lex van Delden en Linda van Dyck in de hoofdrollen.

'Herinneringen van een domme jongen' is een verzameling sprookjesachtige verhalen waarin uiteenlopende personages de hoofdrol bedeeld kregen, waaronder de domme jongen die zijn dagen al dromend door komt. Waar andere romans Van Schendel's realistische en concrete schrijfstijl laten zien, is dit boek een bewijs van zijn gevoel voor humor.De Nederlander Arthur François Emile van Schendel (1874 – 1946) was een schrijver die bekendheid verwierf met avonturenromans zoals 'Een zwerver verliefd' (1904). Zijn vroege romans zoals zijn avonturenromans hebben een sterk symbolistisch, neoromantisch karakter, wat opvallend is omdat het literaire klimaat in de negentiende eeuw het naturalisme aanhield. Later in zijn schrijverschap sluit hij hier enigszins bij aan door in een concretere en realistischer stijl te handhaven; 'Een Hollands drama' (1935) is hiervan een voorbeeld. Nooit deed hij overigens afstand van de thema’s die hem van meet af aan interesseerden: vrije wil en vrijheid, geluk en eenzaamheid, noodlot en toeval. Hoewel van Schendel overleden is in 1946, ontving hij voor 'Het oude huis' een jaar later postuum de (eerste) P.C. Hooft-prijs.

De 18de-eeuwse kindergedichten Hieronymus van Alphen hebben eeuwenlang hun stempel gedrukt op de Nederlandse literatuur. Uit elk gedichtje konden kinderen iets leren, zoals: ze moeten zich vrolijk aan hun huiswerk zetten, ze moeten ongelukken vermijden door eerst kalm na te denken, ze mogen geen fruit uit andermans bomen stelen, ze moeten geloven in God, ze moeten eerlijk zijn... Ook de ouders kregen tips over een constructieve opvoeding, zonder bangmakerij of straffen.De gedichten geven nog steeds een realistisch beeld van opgroeien in Nederland in de 18de eeuw. Zo zijn er zelfs gedichten over hoe te reageren op een lijk. In een tijd waarin ziekte en dood altijd op de loer lagen, was dat geen nutteloze kennis voor kinderen. Een nog steeds vlot leesbaar tijdsdocument.Hieronymus van Alphen (1746-1830) schreef vrome poëzie voor volwassenen, kunsttheoretische en religieuze essays, maar hij maakte naam met zijn gedichten voor kinderen. In totaal schreef hij 66 gedichten, verspreid over drie bundels. De (voor zijn tijd) progressieve visie op het kind werd verwoord in eenvoudige gedichten die makkelijk te onthouden zijn. Tot in de 20ste eeuw leerden schoolkinderen "De pruimeboom" ("Jantje zag eens pruimen hangen / O! Als eijeren zo groot") uit het hoofd.

Cecile, weduwe en alleenstaande moeder, ontmoet Quaerts. Aanvankelijk vindt ze Quaerts een antipatieke verschijning, maar toch is ze nieuwsgierig naar hem. Wanneer hij zijn twee verschillende kanten blootstelt aan haar, begint ze hem zelfs te bewonderen.Ze blijken twee zielsverwanten, vol met geluk. Samen beleven ze een ogenblik van extase, totdat Cecile de ware aard van haar liefde openbaart.Couperus heeft het boek 'Extaze' niet zonder reden de ondertitel 'een boek van geluk' gegeven: na zijn Roman 'Noodlot' brengt de schrijver een positiever verhaal. Inmiddels is Extaze één van Couperus' populairste boeken.Louis Couperus (1863-1923) is een van de belangrijkste auteurs uit de Nederlandse geschiedenis die voornamelijk bekend werd door zijn psychologische romans ‘Eline Vere’ (1889), ‘Noodlot’ (1890) en ‘De stille kracht’ (1900). In zijn romans, die tot op de dag van vandaag nog populair zijn en worden geprezen, schetst Couperus een realistisch beeld van wat er speelde in de Nederlandse samenleving aan het eind van de negentiende eeuw.Zo werd ‘De stille kracht’ verwerkt tot een televisieserie in 1974, die door miljoenen mensen werd bekeken. In 2015 maakte Ivo van Hove ook een interactieve theatervoorstelling van deze klassieker. Een ander werk, ‘Noodlot’, werd getransformeerd tot televisieserie met niemand minder dan Jeroen Krabbé, Walter van der Kamp, Lex van Delden en Linda van Dyck in de hoofdrollen.

De 'Tragedie van het recht' is een in zestien acten, rijmloze en vijfvoetige jambische versregels geschreven treurspel getiteld 'de Broeders' van Frederik Van Eeden. Van Eeden staat in het stuk stil bij de vraag of God rechtvaardig is en wat de zin is van het lijden.De Broeders kent volgens critici enkele overeenkomsten met Goethe's 'Faust' en Dante's 'Divina Commedia'. Tevens wordt het stuk vaak beschouwd als één van Van Eeden's grootste prestaties en van al zijn dramas is Broeders het grondigst bestudeerd.De Nederlander Frederik Willem van Eeden (1860 – 1932) was huisarts, daarna psychiater en tegelijkertijd schrijver. Hij is bekend van de klassiek geworden romans 'De kleine Johannes' (1887) en 'Van de koele meren des doods' (1900). Van Eeden was lid van de eind negentiende-eeuwse beweging 'De Tachtigers' die zich in het tijdschrift 'De Nieuwe Gids' afzetten tegen de retorische en moralistische ‘domineespoëzie’ die destijds erg in trek was. Zij stelde liefde en de persoonlijke, zintuigelijk ervaring centraal, die tegelijkertijd een transcendentale betekenis hadden. Hun credo was 'l’art pour l’art', de overtuiging dat de kunst bij uitstek een esthetische functie heeft.

Sinds dat Warenar een pot met goud heeft ontdekt die zijn grootvader vroeger heeft verstopt, is hij geobsedeerd geraakt met de angst om het geld te verliezen. Tegelijkertijd durft hij het geld aan niets uit te geven in de angst dat zijn rijkdom zal worden herkend, waardoor hij onnodig in diepe armoede leeft. Zijn achterdocht groeit waardoor hij iedere nacht het geld naar een andere plek verplaatst, maar zijn schat wordt ontdekt door een knecht die het geld steelt. Wanneer Warenar zich hiervan bewust is, raakt hij enorm in paniek. Toch kent het verhaal een goede afloop: de knecht geeft het geld terug maar Warenar wil er niets meer mee te maken hebben. Daarom geeft hij het als bruidsschat aan zijn onlangs bevallen dochter. Bovendien is Warenar voorgoed van zijn gierigheid af!Pieter Corneliszoon Hooft (1581-1647) was een Nederlandse dichter, toneelschrijver en historicus. Hooft is een van de meest kenmerkende vertegenwoordigers van de renaissance in Nederland en heeft tevens deze vorm in de Nederlandse literatuur geïntroduceerd. Zijn bekendste werken zijn 'Warenar' (co-geschreven met Samuel Coster) en zijn 27-delig geschiedkundig werk 'Nederlandsche Historiën'.De arts Samuel Coster (1579-1665) was een Nederlandse toneelschrijver. Gedurende ongeveer tien jaar heeft hij een belangrijke rol gespeeld in de stormachtige ontwikkelingen van het Amsterdamse toneelleven. Zo stichtte hij samen met P.C. Hooft en Gerbrand Bredero de Eerste Nederduytsche Academie. Tevens schreef hij samen de P.C. Hooft de komedie 'Warenar', welke nog steeds veel bekendheid geniet.

'Pinksteren' is een autobiografische novelle waarin de twijfels, de schaamte, maar ook zeker het verlangen beschreven worden door van Oudshoorn over een stel wat voor het eerst met elkaar naar bed gaat. Na een tegenvallende ervaring, besluit de jongen zijn geluk te zoeken in een bordeel.Kenmerkend voor de tijd waarin het met veel kuisheid geschreven boek is gepubliceerd, is de lange lijdensweg die 'Pinksteren' langs de uitgevers ging voordat het uiteindelijk overwegend meer per ongeluk dan bewust werd uitgegeven.Jan Koos Feylbrief (1876-1951) was begin 20e eeuw voor lange tijd de kanselier van de Nederlandse ambassade in Berlijn. Onder het pseudoniem J. van Oudshoorn heeft hij verhalen en romans geschreven die zijn doortrokken van een abnormale omgevingsangst, waarin de dood groots figureerde en de zin van het leven slechts een kleine rol werd toebedeeld. Van Oudhoorn's seksuele frustraties en zijn sombere kijk op het leven komen naar voren in verschillende romans, zoals zijn bekende werken 'Willem Mertens' levensspiegel' en 'Tobias en de dood'. Hoewel J. van Oudshoorn slechts een bescheiden oeuvre heeft geschreven, heeft hij voor zijn werk veel waardering gekregen van verschillende schrijvers als F. Bordewijk, Frans Coenen en M. Nijhoff.

Grote historici zijn in staat om de clichés te doorprikken. Iedere Nederlander kent de 17de eeuw als de Gouden Eeuw, maar Huizinga zet in deze beknopte grote vraagtekens bij die term. Hij probeert een genuanceerd beeld van de 17de eeuw te schetsen en vindt een tijd van evenwicht, matigheid en harmonie. Nederland was politiek achter op de rest van Europa, maar de Middeleeuwse machtsverhoudingen werden door de economische groei wel subtiel gewijzigd. Huizinga is ook geboeid door de sterke neergang van de Nederlandse cultuur in de 18de eeuw en vraagt zich af hoe de situatie zo snel zo radicaal kon veranderen. Met zijn typische oog voor schoonheid legt hij dwarsverbanden tussen maatschappij en kunst, politiek en Vermeer.De Nederlandse historicus Johan Huizinga (1872-1945) was al bij leven een internationale beroemdheid. Zijn belangrijkste werken zijn "Herfsttij der Middeleeuwen" (1919), "Erasmus" (1924), "In de schaduwen van morgen" (1935) en "Homo ludens" (1938). Hij was een groot stilistisch talent en schreef over het verleden in een zintuiglijke stijl. Historicus Willem Otterspeer schreef dat Huizinga "een historisch zintuig" had. Schrijver Jeroen Brouwers vond dat Huizinga’s "Herfsttij der Middeleeuwen" deel zou moeten uitmaken van de literaire canon.

Behalve vuistdikke romans schreef Louis Couperus ook veel korte verhalen. Deze bundel bevat er zes, waarvan het titelverhaal het langste is. Couperus schrijft hier over personages die vergeefs aansluiting zoeken bij hun omgeving. "Een zieltje" vertelt over het nakomertje van de familie, een sensitief kereltje dat zich anders voelt dan zijn broers en zussen. In "Eene illuzie" hoopt de dichteres Tila dat haar vriend Karl meer voor haar voelt dan alleen maar vriendschap, maar iets staat in de weg. Het thema van het gemiste contact zit ook in "Epiloog", over een dichter die de nacht wil doorbrengen in een huis waarin een vrouw een eind aan haar leven heeft gemaakt.Louis Couperus (1863-1923) was een Nederlands romanschrijver, columnist en dichter. Hij is de auteur van verschillende onverwoestbare klassiekers: "Eline Vere" (een bestseller bij verschijnen), "Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan..." (verfilmd), "De stille kracht"... Hij woonde o.m. in Frankrijk en Italië en reisde de wereld rond. Of zijn romans zich nu afspelen in Den Haag of Djakarta, het heden of het oude Rome, het noodlot speelt altijd een grote rol. Couperus schreef in een meeslepende, emotionele stijl. Zijn verzameld werk bestrijkt vijftig boekdelen.

In 'Het wederzijds huwelijksbedrog' voert Pieter Langendijk personages op die zich zowel rijker als beter voordoen dan ze in werkelijkheid echt zijn. De aristocratische Lodewijk doet zich voor als een rijke Poolse graaf in de hoop om een goede levenspartner aan de haak te slaan. Zo ook is Charlotte afkomstig uit de verarmde aristocratie en pretendeert zij uit een rijkere stand te komen. Beide denken door met elkaar in het huwelijk te treden hun financiële problemen op te kunnen lossen, maar hun 'wederzijdse huwelijksbedrog' laat beide voor een onaangename verassing staan.Pieter Langendijk (1683-1756) was de bekendste Nederlandse blijspeldichter uit de achtiende eeuw, een eeuw die verder weinig schrijvers heeft voortgebracht die tot op vandaag bekend zijn. Langendijk had veel aandacht voor de vorm van zijn teksten waarin symmetrie, eenheden van tijd, plaats en handeling nauwgezet werden gerespecteerd. Hij wendde deze classicistische schrijfstijl aan om de sociale milieus uit zijn tijd en omgeving beslist te kijk te zetten: van de verarmde adel die de schijn van rijkdom hoog probeerde te houden, tot geld beluste kooplieden en slecht gemanierde boeren.

1888 was het jaar waarin Nederland de naturalistische roman ontdekte. In één en hetzelfde jaar verschenen "Een liefde" van Lodewijk Van Deyssel, "Eline Vere" van Louis Couperus en "Juffrouw Lina" van Marcellus Emants. Al deze romans draaien rond een ongelukkige heldin. In "Een liefde" is dat Mathilde, die na een uiterst beschermde jeugd in het huwelijk treedt met Jozef van Wilden. Voor Jozef is Mathilde zoals een kostbaar juweel: een eigendom om trots op te zijn. Mathilde daarentegen verwacht liefde en passie, en raakt in de war als de realiteit veel banaler uitvalt. Van Deyssels tijdgenoten waren niet blij met "Een liefde". Zelfs collega-schrijvers vonden Van Deyssel te ver gaan. Frederik van Eeden vergeleek de seksualiteit met een waterlelie: de bloem die op het water drijft is prachtig, maar de steel die onder water zit, is vies, glibberig en afstotelijk. Hij vond dat Van Deyssel er fout aan had gedaan op die vieze kanten te focussen.Lodewijk van Deyssel (pseudoniem van Karel Joan Lodewijk Alberdingk Thijm, 1964-1952) was een Nederlandse schrijver en criticus. Hij raakte bekend met de schandaalroman "Een liefde" en bleef onder de aandacht met zijn zogenaamde scheldkritieken, waarin hij zijn collega-schrijvers de maat nam. Hij was vertegenwoordiger van de Tachtigers, de schrijvers die de Nederlandse literatuur wilden vernieuwen door er impressionisme en naturalisme aan toe te voegen. Willem Frederik Hermans prees Van Deyssels autobiografische werk, vooral "Het ik. Heroïsch-individualistische dagboekbladen".

In gedetailleerde stijl geeft van Schendel in 'Het oude huis' een beschrijving van de tientallen bewoners van een oud huis aan de Herengracht in Amsterdam, van de 17e tot de 20e eeuw waarin Schendel zelf leefde.Het huis speelt de hoofdrol in het boek en vormt het decor voor de levens van tientallen bewoners, wiens levens in Amsterdam in rap tempo aan de lezer voorbijtrekken.De Nederlander Arthur François Emile van Schendel (1874 – 1946) was een schrijver die bekendheid verwierf met avonturenromans zoals Een zwerver verliefd (1904). Zijn vroege romans zoals zijn avonturenromans hebben een sterk symbolistisch, neoromantisch karakter, wat opvallend is omdat het literaire klimaat in de negentiende eeuw het naturalisme aanhield. Later in zijn schrijverschap sluit hij hier enigszins bij aan door in een concretere en realistischer stijl te handhaven; Een Hollands drama (1935) is hiervan een voorbeeld. Nooit deed hij overigens afstand van de thema’s die hem van meet af aan interesseerden: vrije wil en vrijheid, geluk en eenzaamheid, noodlot en toeval. Hoewel van Schendel overleden is in 1946, ontving hij voor 'Het oude huis' een jaar later postuum de (eerste) P.C. Hooft-prijs.

In het gedicht "Een klein heldendicht" beschrijft Herman Gorter het intellectuele groeiproces van een arbeider en een arbeidster, die zich wenden tot het socialisme. Gorter had grote ambities met dit werk: "de lyrisch-epische uitbeelding der bevrijding van het menschengeslacht van elke sociale en geestelijke onderdrukking, door den strijd der arbeiders voor het socialisme, in zijn samenhang met het universele leven". Enkele jaren later zou hij met "Pan" een echt episch werk over dit onderwerp schrijven, maar het beknopte "Een klein heldendicht" is behapbaarder en daardoor populairder gebleven."Een nieuwe lente en een nieuw geluid" is de overbekende versregel waarmee Herman Gorter zijn epische gedicht "Mei" begon. Gorter (1864-1927) was dichter en politicus. Hij was mede-oprichter van de Sociaal-Democratische Partij, de latere Communistische Partij van Nederland. Al begon hij als schrijver van sensitivistische poëzie, zijn beste werk is geëngageerd. Klassieke titels van hem zijn "Mei", "Een klein heldendicht" en "Pan".

"Meesterwerken van Jacob Cats" bevat een ruime selectie uit zijn gedichten, eerder verschenen in bundels als "Huis- en zedebeelden" en "Zelfstrijd van goede en kwade gedachten". Het boek bevat echter ook zijn bekendste toneelstuk, "Huwelijk". Wie Cats’ muzikale taal tot zich neemt, reist met een tijdmachine naar een onverwachte wereld: een Nederland dat tegelijk herkenbaar en totaal anders is. Hij is de zedenmeester bij uitstek, de man die perfect verwoordde hoe er in het nette 16de-eeuwse Nederland gedacht werd. Laat de verouderde spelling je niet afschrikken: Vader Cats heeft zijn plaats in de literatuurgeschiedenis meer dan verdiend.Jacob Cats (1577-1660) was een Nederlandse politicus, jurist, diplomaat en dichter. Tijdens zijn leven was hij bekend als Vader Cats, omwille van het educatieve karakter van zijn gedichten. Hij onderscheidde deugden en ondeugden, legde de huwelijksmoraal uit, net als het voor kinderen gewenste gedrag. Bekende werken zijn "Houwelick" en "Trouringh" (Huwelijk en Trouwring). Cats groeide op en woonde het grootste deel van zijn leven in Zeeland. Hij heeft zijn naam gegeven aan het Catshuis, sinds 1963 de ambtswoning van de Nederlandse minister-president.

De waterman Maarten Rossaart is een eigenzinnige en gereserveerde dijkenbouwer en buurtschipper. Als zoon van een dijkwachter heeft hij vanaf zijn jeugd constant contact met het water en er een speciale band mee opgebouwd. Het water is waar hij zich veilig waant, ook wanneer hij het godsdienstig overdraagzame en benauwende milieu probeert te onstnappen.Niet alleen weet Van Schendel in 'de waterman' een enorm historisch accurate sfeer over te brengen van het 19e eeuwse Nederland, maar hij stelt ook een aantal onrechtvaardigheden en onmenselijkheden flink aan de kaak. Als neoromantische schrijver weet hij de lezer in te laten zien hoe moeilijk het is om je aan van kinds-af-aan aangeleerde ideeën te ontworstelen.De Nederlander Arthur François Emile van Schendel (1874 – 1946) was een schrijver die bekendheid verwierf met avonturenromans zoals 'Een zwerver verliefd' (1904). Zijn vroege romans zoals zijn avonturenromans hebben een sterk symbolistisch, neoromantisch karakter, wat opvallend is omdat het literaire klimaat in de negentiende eeuw het naturalisme aanhield. Later in zijn schrijverschap sluit hij hier enigszins bij aan door in een concretere en realistischer stijl te handhaven; 'Een Hollands drama' (1935) is hiervan een voorbeeld. Nooit deed hij overigens afstand van de thema’s die hem van meet af aan interesseerden: vrije wil en vrijheid, geluk en eenzaamheid, noodlot en toeval. Hoewel van Schendel overleden is in 1946, ontving hij voor 'Het oude huis' een jaar later postuum de (eerste) P.C. Hooft-prijs.

'Willem Mertens' levensspiegel' is het debuut van J. van Oudshoorn en verscheen halverwege 1914. Het trok toendertijd sterk de aandacht en werd met gemengde gevoelens ontvangen vanwege het sombere karakter. Het deels autobiografische verhaal gaat over de laatste fase in het leven van Willem Mertens die aan een erfelijke ziekte lijdt. Hij is een kantoorbediende bij een bank en gebruikt het geld uit de kas van de bank ook voor zijn eigen geldproblemen. Hoewel hij de opstapeling van zijn eigen problemen inziet, is eigenlijk alles wat hij nog doet tevergeefs.Jan Koos Feylbrief (1876-1951) was begin 20e eeuw voor lange tijd de kanselier van de Nederlandse ambassade in Berlijn. Onder het pseudoniem J. van Oudshoorn heeft hij verhalen en romans geschreven die zijn doortrokken van een abnormale omgevingsangst, waarin de dood groots figureerde en de zin van het leven slechts een kleine rol werd toebedeeld. Van Oudhoorn's seksuele frustraties en zijn sombere kijk op het leven komen naar voren in verschillende romans, zoals zijn bekende werken 'Willem Mertens' levensspiegel' en 'Tobias en de dood'. Hoewel J. van Oudshoorn slechts een bescheiden oeuvre heeft geschreven, heeft hij voor zijn werk veel waardering gekregen van verschillende schrijvers als F. Bordewijk, Frans Coenen en M. Nijhoff.

In zijn semi-autobiografische werk analyseert Louis Couperus zijn eigen ontwikkelingen als schrijver door ze te spiegelen aan zijn alter-ego Hugo Aylva. De roman geeft ons een gevoelige kijk in het leven van Aylva: zijn haat-liefde verhoudingen met zijn eigen boeken, depressies die volgen na het voltooien hiervan, de eenzaamheid van het schrijversbestaan, zijn eerste grote liefde...Met Metamorfoze brengt Couperus een doortastend, ultiem onzeker en gevoelig portret waar veel mensen zich mee kan identificeren, zelfs ruim 100 jaar na de eerste publicatie.Louis Couperus (1863-1923) is een van de belangrijkste auteurs uit de Nederlandse geschiedenis. Hij werd voornamelijk bekend door zijn psychologische romans ‘Eline Vere’ (1889), ‘Noodlot’ (1890) en ‘De stille kracht’ (1900). In zijn romans, die tot op de dag van vandaag nog populair zijn en worden geprezen, schetst Couperus een realistisch beeld van wat er speelde in de Nederlandse samenleving aan het eind van de negentiende eeuw.Zo werd ‘De stille kracht’ verwerkt tot een televisieserie in 1974, die door miljoenen mensen werd bekeken. In 2015 maakte Ivo van Hove ook een interactieve theatervoorstelling van deze klassieker. Een ander werk, ‘Noodlot’, werd getransformeerd tot televisieserie met niemand minder dan Jeroen Krabbé, Walter van der Kamp, Lex van Delden en Linda van Dyck in de hoofdrollen.

'Het Lied van Schijn en Wezen' is een leerdicht met de lengte van een boek. Dit lange gedicht werd door van Eeden geschreven over een periode van 30 jaar (van juni 1892 tot mei 1922) en werd gepubliceerd in drie afzonderlijke delen. De verschillende delen weerspiegelen elk de veranderingen in Van Eeden's gedachten: aanvankelijk beginnend bij een monistisch pantheïsme waar het goddelijke immanent en alomvattend is, omarmt Van Eeden later het rooms-katholicisme. In deze uitgave zijn alle drie delen te lezen.Ondanks de incidentele stroefheid van taal en strofe is het Van Eeden knap gelukt om via dichtvorm wijsgerichte denkbeelden en mystieke wijsheden over te brengen.De Nederlander Frederik Willem van Eeden (1860 – 1932) was huisarts, daarna psychiater en tegelijkertijd schrijver. Hij is bekend van de klassiek geworden romans 'De kleine Johannes' (1887) en 'Van de koele meren des doods' (1900). Van Eeden was lid van de eind negentiende-eeuwse beweging 'De Tachtigers' die zich in het tijdschrift 'De Nieuwe Gids' afzetten tegen de retorische en moralistische ‘domineespoëzie’ die destijds erg in trek was. Zij stelde liefde en de persoonlijke, zintuigelijk ervaring centraal, die tegelijkertijd een transcendentale betekenis hadden. Hun credo was 'l’art pour l’art', de overtuiging dat de kunst bij uitstek een esthetische functie heeft.

In 'Tobias en de dood' maken we de ontwikkelingen mee van de amorele en ongehoorzame Tobias Termaete, een middelbare Nederlandse man. Hij is vervreemd van zijn omgeving en de rest van de wereld en het laat hem koud wat andere mensen denken.Na de ontvangst van een briefje over de zelfdoding van een bekende begint Tobias' bezinning op zijn eigen leven. In zijn onderhandelingen met de dood raakt hij verder vervreemd van zichzelf en zoekt hij heil bij voornamelijk vrouwelijk gezelschap. Opmerkelijk genoeg slaagt hij erin om de dood te ontwijken en kan hij uiteindelijk afstand doen van zijn verleden. 'Tobias en de dood' wordt over het algemeen beschouwd als één van de hoogtepunten uit het werk van J. van Oudshoorn.Jan Koos Feylbrief (1876-1951) was begin 20e eeuw voor lange tijd de kanselier van de Nederlandse ambassade in Berlijn. Onder het pseudoniem J. van Oudshoorn heeft hij verhalen en romans geschreven die zijn doortrokken van een abnormale omgevingsangst, waarin de dood groots figureerde en de zin van het leven slechts een kleine rol werd toebedeeld. Van Oudhoorn's seksuele frustraties en zijn sombere kijk op het leven komen naar voren in verschillende romans, zoals zijn bekende werken 'Willem Mertens' levensspiegel' en 'Tobias en de dood'. Hoewel J. van Oudshoorn slechts een bescheiden oeuvre heeft geschreven, heeft hij voor zijn werk veel waardering gekregen van verschillende schrijvers als F. Bordewijk, Frans Coenen en M. Nijhoff.